ประเพณีหกเป็ง เป็นประเพณีเก่าแก่ของจังหวัด น่าน จังหวัดที่อุดมไปด้วยวัฒนธรรมประเพณีล้านนา สิ่งหนึ่งที่สะท้อนถึงวิถีของชาวล้านนาได้เป็นอย่างดี คือ พระธาตุแช่แห้ง ปูชนียสถานสำคัญคู่บ้านคู่เมือง ในอ.ภูเวียง ด้วยความงดงามทางสถาปัตยกรรมที่ปรากฎอยู่บนพระธาตุ มีการสันนิษฐานว่าเมื่อแรกสร้างอาจจะได้รับแรงบันดาลใจจากศิลปะสุโขทัย เพราะน่านมีความสัมพันธ์กับสุโขทัยอย่างเหนียวแน่น ต่อมาน่านอยู่ภายใต้การปกครองของล้านนากว่า 100 ปี แต่ก็ตกเป็นเมืองขึ้นของพม่าอยู่ 2 ครั้ง และต่อมาจึงมีฐานะเป็นหัวเมือง ในสมัยรัตนโกสินทร์
ซึ่งในช่วงระยะเวลาล้านนาปกครองน่านพระธาตุก็ได้มีการซ่อมบูรณะครั้งใหญ่ มีการปรับเปลี่ยนเพิ่มเติมอยู่หลายครั้ง จึงทำให้รูปแบบของเจดีย์ในปัจจุบันที่เราเห็นกันนั้นเป็นรูปแบบศิลปะล้านนา และในอดีตพระธาตุแช่แห้งแห่งนี้ นับว่าเป็นพระธาตุเจดีย์ที่ใหญ่ที่สุดในแผ่นดินล้านนาอีกด้วย ชาวเมืองจึงให้ความเคารพและศรัทธามาก
อีกทั้งยังมีความเชื่อกันว่าพระธาตุแช่แห้ง เป็นพระธาตุประจำปีเถาะ อิงตามความเชื่อเรื่องการบูชาพระธาตุปีเกิดในวัฒนธรรมล้านนา ที่นอกจากจะเป็นการเชื่อมสัมพันธ์ไปมาหาสู่กันแล้ว พระธาตุปีเกิด ยังมีความหมายและความสำคัญต่อองค์พระธาตุอย่างเป็นระบบด้วยจำนวน 12 องค์ ควบคู่กับการนับปีนักษัตรแบบล้านนา โดยมีความเชื่อการเกิดในวัฒนธรรมล้านนาว่า บุคคลที่จะมาเกิดเป็นชีวิต ช่วงก่อนการปฏิสนธิจะก่อรูปเป็นภาวะจิตที่นิ่งสถิตอยู่ ณ องค์พระธาตุพระธาตุสำคัญในแต่ละรอบปี แล้วนำดวงจิตมาอยู่ที่ต้นไม้ซึ่งมีสัตว์เฝ้ารักษาแต่ละปีเกิด เมื่อครบวาระ ก็จะเกิดเป็นมนุษย์ หากสิ้นชีวิตลงสัตว์ที่เคยเฝ้ารักษาก็จำนำดวงจิตกลับมาที่พระธาตุประจำปีเกิด ก่อนจะไปสู่ภพภูมิที่แล้วแต่บุญกรรมได้ทำไว้
ชาวเมืองน่านจึงได้มีการสืนสานประเพณีหกเป็ง นมัสการพระมหาธาตุเจ้าภูเวียงแช่แห้งประจำปี ที่มีมาตั้งแต่ในอดีต จัดขึ้นในช่วงวันขึ้น 11-15 ค่ำ เดือน 6 เหนือ ประมาณเดือนกุมภาพันธ์ หรือ เดือนมีนาคมของทุกปี ซึ่งในปี 2566 นี้ก็ตรงกับปีนักษัตรเถาะ(กระต่าย) และพระธาตุแช่แห้งก็มีอายุกาลครบ 670 ปี ทางการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) โดย ภูมิภาคภาคเหนือ ร่วมกับจังหวัดน่าน และ วัดพระธาตุแช่แห้ง ภาครัฐและภาคเอกชน จึงได้จัดกิจกรรม “กระต่ายล่องน่าน 2566” เพื่อส่งเสริมและสร้างบรรยากาศการท่องเที่ยวภายในจังหวัดน่านให้กลับมาคึกคักอีกครั้ง ชูความเชื่อความศรัทธาที่มีต่อองค์พระธาตุแช่แห้ง เชื่อมโยงสู่เรื่องราวการเดินทางท่องเที่ยวตลอดทั้ง 12 เดือน สร้างรายได้และขับเคลื่อนเศรษฐกิจท่องเที่ยว โดยสามารถเข้าร่วมงานได้ตั้งแต่วันนี้ – 6 มีนาคม 2566 ณ วัดพระธาตุแช่แห้ง พระอารามหลวง
